ဆပၸဒ အပုိင္း(၂)

ေရးသူ - ပါရဂူ


ဥတၱရာဇီ၀မေထရ္သည္ သီဟုိဠ္ ဘုရား၊ ပုထုိးမ်ားကို လွည့္လည္ ဖူးေမွ်ာ္
လ်က္ သာသနာေရးကိစၥမ်ားကုိ ျပဳလုပ္ေဆာင္ရြက္ျပီးေသာအခါ ျမန္မာ
ႏုိင္ငံသုိ႕ ျပန္ၾကြလာသည္။ သုိ႕ရာတြင္ သူႏွင့္အတူ ပါသြားေသာ သီဟုိဠ္
ေရာက္မွ ရဟန္းျဖစ္သည့္ ဆပၸဒမွာမူ အျပန္ခရီး၌ ဥတၱရာဇီ၀မေထရ္ႏွင့္
ျပန္လုိက္ မလာေတာ့ေပ။ ပိဋကတ္စာေပ သင္ၾကား ဆည္းပူးရန္ သီဟုိဠ္
၌ က်န္ရစ္ခဲ့သည္။ မိမိတုိင္းျပည္ ျပန္သြားပါက အေဆြအမ်ဳိး ေၾကာင့္ၾက
ဗ်ာပါဒေၾကာင့္ စာေျဖာင့္ေျဖာင့္ သင္ၾကားႏုိင္မည္ မဟုတ္ေပ။ သီဟုိဠ္၌
ကား လြတ္လြတ္လပ္လပ္ စာသင္ၾကား ေလ့လာႏုိင္သည္။ ယင္းစိတ္ကူး
ျဖင့္ သီဟုိဠ္၌ ေနရစ္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။

ထုိအခ်ိန္ကား သီဟုိဠ္ ပရကၠမဗာဟု စုိးမုိး အုပ္ခ်ဳပ္ေနခ်ိန္ ျဖစ္သည္။
ပရကၠမဗာဟုသည္ ဘုန္းလက္ရုံးႏွင့္ ျပည္စုံသည္။ သူ၏ ေရတပ္သည္
အိႏၵိယေတာင္ပုိင္းႏွင့္ အင္ဒုိခ်ဳိင္းနားကြ်န္းဆြယ္ တစ္ခြင္အထိ က်က္စား
ေနေလသည္။

၁၁၆၄ ခုႏွစ္၊ နန္းတက္ခ်ိန္မွစ၍ ပရကၠမဗာဟုသည္ ဗုဒၶသာသနာကို
ထြန္းကားျပန္႕ပြားေအာင္ ေဆာင္ရြက္သည္။ သူ႕လက္ထက္တြင္
သီဟုိဠ္၌ ဗုဒၶသာသနာ အေျခအေနသည္ တုိးတက္ ေကာင္းမြန္ေန
သည္။ ေနျပည္ေတာ္ျဖစ္သည့္ ပိုလႏၵရု၀ ၌ ရဟန္း သံဃာေတာ္မ်ား
အတြက္ ေက်ာင္းတုိက္မ်ားကို အမ်ားအျပား ေဆာက္လုပ္ လွဴဒါန္း
သည္။ ရွင္ဗုဒၶေဃာသ၏ အ႒ကထာ က်မ္းမ်ားကုိ ဖြင့္ဆုိသည့္ ဋီကာ
က်မ္းမ်ားကို ရဟန္းေပါင္း တစ္ေထာင္စုျပီး တစ္ႏွစ္တည္းျဖင့္ အျပီး
ေရးသား ၾကသည္။




ပရကၠမဗာဟုသည္ ပုဂံမင္းဆက္ ဘုရင္မ်ားျဖစ္သည့္ နရသူ၊ မင္းယဥ္
နရသိခၤ၊ နရပတိစည္သူတို႕ႏွင့္ ေခတ္ျပိဳင္ျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွ ဆပၸဒ
သီဟုိဠ္ေရာက္ေနသည္မွာ ထုိေခတ္ ထုိကာလ၀န္းက်င္ တြင္ ျဖစ္သည္။

ႏုိင္ငံကလည္း ေအးခ်မ္းသာယာေနသည္။ သာသနာကလည္း ထြန္းကား
ေနသည္။ ပါဠိပိဋကတ္ သင္ၾကားေလ့လာမွဳကလည္း ျပန္႕ပြားေခတ္စား
ေနသည္။ ထုိအခ်ိန္၊ ထုိ၀န္းက်င္၌ ေနရ၍ ဆပၸဒသည္ ပါဠိပိဋကတ္ႏွင့္
အဖြင့္အ႒ကထာ က်မ္းမ်ား၊ ဋီကာက်မ္းမ်ားကုိ သင္ၾကား ေလ့လာရသည္
မွာ အလြန္ အဆင္ေျပေနသည္။ ေတာ္ေပ့ ေက်ာ္ေပ့ဆုိသည့္ သီဟုိဠ္ ပညာ
ရွင္ ရဟန္းေတာ္မ်ားထံ ဆည္းကပ္ျပီး တကယ့္ပညာတတ္တစ္ဦး ျဖစ္
ေအာင္ ၾကိဳးစား အားထုတ္သည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ သင္ၾကားေလ့လာမွဳ
မရွိေသးသည့္ က်မ္းစာမ်ားကို သင္ၾကားသည္။ သီဟုိဠ္ကြ်န္း၏ သာသနာ
ေရး ဓေလ့ထုံးစံႏွင့္ အစဥ္အလာမ်ားကိုလည္း မွတ္ယူသည္။ သီဟုိဠ္ကြ်န္း
ရွိ ဗုဒၶယဥ္ေက်းမွဳႏွင့္ ေစတီပုထုိးမ်ားကိုလည္း ေလ့လာသည္။

သီဟုိဠ္ကြ်န္း၌ ဆပၸဒ ေနထုိင္ သီတင္းသုံးေနသည္မွာ ဆယ္ႏွစ္ဆယ္မုိး
ၾကာသြားျပီ။ အေတာင္အလက္လည္း စုံလာျပီ။ ရဟန္းငယ္ ဘ၀မွ
မေထရ္ဘ၀ ေရာက္လာျပီ။ ပိဋကတ္ က်မ္းစာမ်ားကိုလည္း အဠကထာ
ဋီကာမ်ားႏွင့္ တကြ သင္ယူတတ္ေျမာက္ျပီးေလျပီ။ မိမိဇာတိ ႏုိင္ငံ၏
ေခၚသံကို ၾကားေနရျပီ။

ဥတၱရာဇီ၀မေထရ္ သီဟုိဠ္ေရာက္စဥ္က သီဟုိဠ္ ရဟန္းေတာ္မ်ားႏွင့္
တစ္ေပါင္းတည္း သံဃာ့ကံ သံဃာ့ကိစၥ ျပဳလုပ္ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ေသာ္
လည္း သီဟုိဠ္၌ အေနၾကာသြားေသာ ဆပၸဒကမူ သီဟုိဠ္သာသနာ
ၾသဇာလႊမ္းမုိးမွဳ ခံရျပီး ျမန္မာရဟန္းမ်ား အေပၚ အျမင္တစ္မ်ဳိး ျမင္လာ
သည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ ျပန္ေရာက္သြားသည့္အခါ ပုဂံျပည္ရွိ ရဟန္းမ်ားႏွင့္
သံဃာ့ကံ သံဃာ့ကိစၥတုိ႕ကို အတူတကြ မျပဳလုပ္လုိက မိမိတစ္ဦးတည္း
ေငါင္းစင္းစင္း ျဖစ္ေနလိမ့္မည္။ ပုဂံျပည္တြင္ သံဃာ့ကံ သံဃာ့ကိစၥကို
မိမိ စိတ္တုိင္းက် ျပဳလုပ္ေဆာင္ရြက္ရန္ သီဟုိဠ္ကြ်န္းမွ မိမိႏွင့္အတူ
စိတ္သေဘာတူ အက်င့္သိကၡာတူ ရဟန္းေလးပါးကို မိမိႏွင့္တစ္ပါးတည္း
ပုဂံသုိ႕ ေခၚေဆာင္သြားရပါမူ ပုဂံတြင္ သံဃာ့ကံ သံဃာ့ကိစၥ ျပဳလုပ္
ေဆာင္ရြက္ေရးအတြက္ အခက္အခဲ ေတြ႕လိမ့္မည္ မဟုတ္ေပ။

ယင္းသုိ႕ စဥ္းစားစိတ္ကူးျပီးလွ်င္ ဆပၸဒသည္ သီတင္းသုံးေဖာ္ ျဖစ္ၾက
ေသာ တာမရလိပၸတိသား သီ၀လိမေထရ္၊ ကေမၻာဇမင္း၏ သားေတာ္
တာမလိႏၵမေထရ္၊ ကိဥၥပူရသား အာနႏၵာမေထရ္၊ သီဟုိဠ္ကြ်န္းသား
ရာဟုလမေထရ္တုိ႕ကို ေခၚျပီးလွ်င္ ၁၁၈၁-၁၁၈၂ ခုႏွစ္၌ ျမန္မာႏုိင္ငံ
ျပန္လာသည္။

မေထရ္ငါးပါးတုိ႕သည္ သေဘၤာၾကံဳႏွင့္ လုိက္လာၾကရာ ပုသိမ္သုိ႕ ၀ါဆုိ
ခါနီး ကပ္ေရာက္ လာၾကသည္။ ၀ါဆုိခ်ိန္ ကပ္ေနျပီျဖစ္၍ ပုဂံသုိ႕ ဆက္
မသြားေတာ့ဘဲ ပုသိမ္၌ တစ္၀ါ ဆုိၾကသည္။ ပုသိမ္၌ ယင္းရဟန္းေတာ္
မ်ား ၀ါကပ္ေသာ ေက်ာင္းတုိက္တည္ရာႏွင့္ အရာမ္ တံတုိင္းမ်ားသည္
ေနာက္ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ၾကာသည့္အထိ ပုသိမ္ျမိဳ႕ေဟာင္း၏ ေတာင္ဘက္
၌ တည္ရွိေနသည္။ ယင္း ရဟန္းေတာ္မ်ား သမုတ္သြားခဲ့ေသာ သိမ္ေတာ္
ရာလည္း ယခုထက္တုိင္ ပုသိမ္ျမိဳ႕၌ ရွိေနသည္။

သီတင္း၀ါလကြ်တ္ေသာ အခါက်မွ ဆပၸဒမေထရ္သည္ အေဖာ္ ရဟန္းေလး
ပါးႏွင့္အတူတကြ ပုဂံသုိ႕ ၾကြေလသည္။ ပုဂံေရာက္ေသာအခါ ဆပၸဒ ရင္ဆုိ႕
သြားသည္။ သူ႕ဆရာရင္း ဥတၱရာဇီ၀ မေထရ္သည္ သူ ပုဂံမေရာက္ခင္
ကေလး ကပ္ျပီး ပ်ံလြန္ေတာ္မူသြားသည္။

မိမိ၏ ေက်းဇူးရွင္ဆရာႏွင့္ ရွင္ကြဲ ကြဲေနရာမွ ဖူးေတြ႕ရန္ အားခဲထားေသာ္
လည္း မဖူးေတြ႕လုိက္ရဘဲ ရက္ပုိင္းကေလး ေတ့လြဲ လြဲျပီး ေသကြဲ ကြဲသြား
ရသည္ျဖစ္၍ ယူက်ဳံးမရ ျဖစ္သြားေလသည္။ ဆပၸဒသည္ သူ႕ဆရာ၏ သခၤ်ဳိင္း
ဂူသုိ႕ သြားလ်က္ “တပည့္ေတာ္သည္ ဆရာအရွင္ျမတ္အား ေက်းဇူးဆပ္
သည့္ အေနျဖင့္ ဆရာအရွင္ျမတ္လုိလား ေတာင့္တသည့္အတုိင္း ဗုဒၶ သာ
သနာ ၾကီးပြား တုိးတက္ရာ တုိးတက္ေၾကာင္းကုိ ၾကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ပါမည္”
ဟု အဓိ႒ာန္ ျပဳလုိက္ ေလသည္။

ဆပၸဒသည္ လူမ်ဳိးစုအစြဲ ရွိသည္။ ပုဂံသာသနာ၌ ယခင္က မိမိဆရာ မြန္
လူမ်ဳိး ဥတၱရာဇီ၀သည္ အၾကီးအမွဴးျဖစ္သည္။ ယခု သူျပန္ေရာက္လာသည့္
အခါတြင္ကား ျမန္မာ ရဟန္းမ်ားကား အၾကီးအမွဴး ျဖစ္ေနၾကသည္။ ထုိ႕ျပင္
သီဟုိဠ္ သာသနာ့ ဂုိဏ္းစြဲလည္း ဆပၸဒတြင္ မွီခုိကိန္းေအာင္း ေနျပီ။ လူမ်ဳိး
စုအစြဲႏွင့္ ဂုိဏ္းဂဏစိတ္သည္ ဆပၸဒ အား ပုဂံ၌ သီဟုိဠ္ သံဃာ့ဂုိဏ္းသစ္
တစ္ဂုိဏ္း တည္ေထာင္ရန္ လွဳံ႕ေဆာ္ ခဲ့ေလသည္။ ထုိ႕ေၾကာင့္ ဟံသာ၀တီ
မြန္ဘုရင္ ဓမၼေစတီ ေရးထုိးထားေသာ ကလ်ာဏီ ေက်ာက္စာ၌ပင္ ဆပၸဒ
သီးျခားဂုိဏ္း ေထာင္ျခင္းမွာ “မာန၀ေသန” (မာန္ေၾကာင့္) ဟု ေရးထုိး
မွတ္တမ္း တင္ထားသည္။

မည္သုိ႕ပင္ ျဖစ္ေစ သီဟုိဠ္ကြ်န္းမွ “မဟာ၀ိဟာရ နိကာယ” ဂုိဏ္းသည္
ျမန္မာႏုိင္ငံ၌ ေျခကုတ္ ရရွိသြားေလျပီ။ ဆပၸဒသည္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၌ သီဟုိဠ္
သံဃာ့ဂုိဏ္းကို စတင္ တည္ေထာင္ေသာ ဂုိဏ္းေခါင္းေဆာင္ ျဖစ္သည္။
ထုိအခ်ိန္မွစ၍ ပုဂံ၌ သံဃာ့ဂုိဏ္း ႏွစ္ဂုိဏ္း ကြဲသြားသည္။ ပထမဂုိဏ္း၏
ပင္မမွာ ရာမညတုိင္း သထုံျဖစ္ျပီး ဒုတိယဂုိဏ္း၏ ျမစ္ဖ်ားခံရာမွာ သီဟုိဠ္
ကြ်န္းျဖစ္သည္။ ရာမညတုိင္း သထုံမွ ရွင္အရဟံ ေဆာင္ၾကဥ္းလာေသာ
ပထမဂုိဏ္းကုိ “ပုရိမသံဃာ” သုိ႕မဟုတ္ “ပုရိမဂုိဏ္း” (ေရွးဦးဂုိဏ္း) ဟူ၍
လည္းေကာင္း၊ သီဟုိဠ္ကြ်န္းမွ ဆပၸဒ ေဆာင္ၾကဥ္းလာေသာ ဒုတိယဂုိဏ္း
ကို “ပစိၦမသံဃာ” သုိ႕မဟုတ္ “ပစၦိမဂုိဏ္း” (ေနာက္ေပၚဂုိဏ္း) ဟူ၍ လည္း
ေကာင္း ေခၚေ၀ၚ သမုတ္ၾကသည္။

ထုိအခ်ိန္၌ ပုဂံျပည္ရွင္ ဘုရင္မွာ နရပတိစည္သူ ျဖစ္သည္။ ဘုရင္သည္
ဆပၸဒႏွင့္ မေထရ္ေလးပါးအား အက်င့္သိကၡာႏွင့္ ပညာအရာတြင္ ထူး
ခြ်န္သူမ်ားျဖစ္ျခင္းေၾကာင့္ မ်ားစြာ ၾကည္ညိဳ ေလးစားသည္။ ဘုရင္၏
ေထာက္ပံ့အားေပးမွဳျဖင့္ မေထရ္ငါးပါးသည္ ဧရာ၀တီျမစ္ထဲတြင္
ဥဒကုေကၡပ ေရသိမ္အျဖစ္ ေလွေဖာင္ဖြဲ႕လ်က္ ပဥၥင္းေလာင္းမ်ားစြာကို
ပဥၥင္းခံေပးသည္။ ထုိအခ်ိန္မွစ၍ သီဟုိဠ္သံဃာဂုိဏ္းသည္ တျဖည္းျဖည္း
ၾကီးပြား တုိးတက္လာရာ ပုဂံ၌သာမကေတာ့ဘဲ ျမန္မာႏုိင္ငံ အျခားေဒသ
မ်ားသုိ႕အထိ ျပန္႕ပြား သြားေလသည္။
… … …

ပုဂံခရီးသည္၏ အာရုံသည္ အတိတ္မွ ပစၥပၸဳန္ဆီသို႕ ျပန္ေရာက္ လာသည္။
ဆပၸဒ မေထရ္ တည္ထားေသာ သီဟုိဠ္ေစတီ ပုထုိး ပုံသဏၭာန္ ဆပၸဒ
ေစတီသည္ ႏွစ္ေပါင္း (၉၀၀) နီးပါးမွ် ၾကာရွိျပီ ျဖစ္ေသာ္လည္း ပုဂံေခတ္၏
သမုိင္းတစ္ကြက္ကို ေျပာျပေနတုန္းပင္ ျဖစ္သည္။ သီဟုိဠ္သြား ဒုတိယဓမၼ
ခရီးသည္ ဆပၸဒ မေထရ္၏ အတၳဳပၸတ္ကို ေရးစပ္သီက်ဴး ေနတုန္းပင္
ျဖစ္သည္။

ပုဂံ ခရီးသည္ စီးနင္းလုိက္ပါသြားေသာ ကားသည္ ေညာင္ဦးမွ ပုဂံသုိ႕
ဦးတည္ေနျပီ။ သုိ႕ေသာ္ ခရီးသည္ကမူ ဆပၸဒ ေစတီတြင္ မျမင္ရေသာ
အကၡရာစာလုံးမ်ားျဖင့္ ေရးထုိး မွတ္တမ္းတင္ထားသည့္ ဆပၸဒ ၏
အတၳဳပၸတ္ကို စိတ္ထဲက ဖတ္ေနတုန္းပင္ ရွိေသးသည္။


(ျပီးပါျပီး။)
(ဆရာၾကီး ပါရဂူ၏ ပုဂံခရီးသည္ စာအုပ္မွ ေကာက္ႏုတ္ ေဖာ္ျပပါ
သည္။ အေၾကာင္းေၾကာင္းေၾကာင့္ ဆရာၾကီးထံမွ တုိက္ရုိက္ခြင့္ျပဳ
ခ်က္ မယူႏုိင္မွဳကို ေတာင္းပန္ပါသည္။)