လီရနာ၊ ဂဂၤါ၊ ဧရာ၀တီ (၉)

ေရးသူ- တကၠသုိလ္ဘုန္းႏူိင္

ယခင္ အပုိင္း(၈)မွ အဆက္ …..

အင္မစ္ဂ်စ္ဇင္းအေၾကာင္း ေနာက္ပုိင္းတြင္ ပုိမုိေဆြးေႏြးစရာ ရွိပါသည္။ ယခုမူ
ပုိမုိ အေျခခံက်ေသာ အင္မစ္ဂ်္အေၾကာင္း ေဆြးေႏြးလုိပါသည္။

အထက္၌ ေဖာ္ျပခဲ့သည့္အတုိင္းပင္ အင္မစ္ဂ်္ဟူေသာ စကား၌ အဓိပၸါယ္ေတြ
မ်ားစြာ ရွိေနသည္။ အဓိပၸါယ္ေတြ မ်ားစြာရွိေသာ္လည္း တစ္ခုႏွင့္ တစ္ခုက
မသိမသာ ရုိးရုိးရိပ္ရိပ္ အမ်ဳိးေတာ္ ဆက္ႏြယ္ေနသည္။ တဖန္မည္မွ် အမ်ဳိးေတာ္
ဆက္ႏြယ္ေနသည္ျဖစ္ေစ ျခားနားကြဲျပားမွဳ ရွိသည္ကမူ ရွိေနျမဲ။ သူတုိ႕ ကဗ်ာ
ေလာက၌ အင္မစ္ဂ်္အေၾကာင္းေျပာလွ်င္ တိတိက်က်ေဘာင္ခတ္လ်က္ ေျပာ
သည္လည္း ရွိသည္။ ေယဘုယ် အေထြေထြအဓိပၸါယ္ ထြက္ေစလ်က္ ေျပာသည္
လည္း ရွိသည္။ ကဗ်ာဆရာသည္ သိပၸံဆရာလည္း မဟုတ္၊ ဒႆနိကဆရာ
လည္း မဟုတ္သျဖင့္ စကားလုံးေတြကို အစြမ္းကုန္ လြတ္လပ္မွဳယူလ်က္
ေယဘုယ် အေထြေထြ အဓိပၸါယ္ႏွင့္ သုံးတတ္ေသာ ဥာဥ္စရုိက္ရွိရာ ထုိဥာဥ္
စရုိက္သည္ ကဗ်ာသေဘာ ေဆြးေႏြးသူမ်ား (အထူးသျဖင့္) ကဗ်ာသေဘာ
ေဆြးေႏြးသည့္ ကဗ်ာဆရာမ်ား၌ ပါသြားတတ္သည္။

ဤအေၾကာင္းတုိ႕ေၾကာင့္ အင္မစ္ဂ်္ကို ဘာသာ အမ်ဳိးမ်ဳိးျပန္ထားၾကသည္။
ပုံရိပ္။ နိမိတ္ပုံ။ အာရုံရိပ္၊ သေကၤတနိမိတ္ပုံ။ အာရုံတံဆိပ္အရိပ္ …. စသည္
… စသည္ ….။

ပါဠိမွ ဆင္းသက္လာေသာ စကားမ်ားႏွင့္ တြဲသုံးေသာအခါ အထူးသတိျပဳရ
သည္။ အေၾကာင္းကား မူလ မာဂဓ စကား၌လည္း အဓိပၸါယ္ခြဲေတြ အမ်ားရွိ
ေနသည္။

နိမိတ္ပုံမွ နိမိတ္ကုိ နမူနာယူၾကည့္ၾကမည္။
နိမိတ္ဆုိသည္မွာ မာဂဓစကား နိမိတၱမွ ဆင္းသက္လာသည္။ နိမိတၱ သုိ႕မဟုတ္
(Nimittam) ကုိ အဂၤလိပ္ ဘာသာျဖင့္ အဓိပၸါယ္ (၇) မ်ဳိး ေပးသည္။

Sign, Mark, Token, Omen; Cause, Reason; Pudendum …… ဟူ၍ ျဖစ္သည္။
ျမန္မာလုိ ဘာသာျပန္လွ်င္ ….
အမွတ္လကၡဏာ။ အမွတ္အသား။ အထိန္းအမွတ္။ အတိတ္နိမိတ္။ ျဖစ္ေစေသာ
အေၾကာင္း။ အက်ဳိးအေၾကာင္း။ ျပင္ပလိင္အဂၤါ ….. ဟု အဓိပၸါယ္ေတြ ရသည္။

ဤအဓိပၸါယ္ေတြေပၚ ေထာက္ေတြးေသာ္ နိမိတ္ပုံ ဆုိေသာ စကားသည္ အင္မစ္ဂ်္
ထက္ ဆင္းမ္ဘုိးလ္ (symbol) ဟူေသာ စကားႏွင့္ အဓိပၸါယ္ ပုိနီးစပ္သည္။
ဆင္းမ္ဘုိးလ္ကို သေကၤတ ဖြဲ႕စည္းမွဳ၊ ဆင္းမ္ဘုိးလ္လစ္ဇင္းမ္ (symbolism)
ကုိ သေကၤတဖြဲ႕စည္းမွဳ၀ါဒဟု ဘာသာျပန္မွဳမ်ားလည္း ရွိလာသည္။

ဤတြင္ သေကၤတဟူေသာ စကားကုိ စစ္ေဆးရန္ လုိလာျပန္သည္။
သေကၤတ (sanketo) ဟူေသာ မာဂဓစကားကုိ အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ …..
Engagement, Appointment, Rendezvous …. ဟူေသာ အဓိပၸါယ္ေတြ
ေပးသည္။ ျမန္မာလုိ ….
ကတိက၀တ္ျပဳမွဳ (သေဘာတူမွဳ)။ သတ္မွတ္ေရြးခ်ယ္မွဳ။ ခ်ိန္းခ်က္ရာဌာန ….
ဟု အဓိပၸါယ္ေတြ ရွိသည္။ ဆရာၾကီး လယ္တီပ႑ိတ ဦးေမာင္ၾကီးက သူ႕
ပါဠိဓါန္ခ်ဳပ္တြင္ သေကၤတကုိ …. အမွတ္အသား။ ခ်ိန္းခ်က္ရာဌာနဟု
အဓိပၸါယ္ ေပးခဲ့သည္။

ဤအဓိပၸါယ္ေတြ အတုိင္းလုိလွ်င္ သေကၤတဟူေသာ စကားႏွင့္ ဆင္းမ္ဘုိးလ္
ဟူေသာ စကားတုိ႕မွာ အဓိပၸါယ္ျခင္း ေ၀းကြားလွသည္။ ကတိက၀တ္ျပဳမွဳ
(သေဘာတူမွဳ)၊ သတ္မွတ္ေရြးခ်ယ္မွဳ ဟူေသာ အဓိပၸါယ္ေတြကို အစြမ္းကုန္
ဆန္႕ဆြဲလ်က္ ဆင္းမ္ဘုိးလ္ဆီေရာက္ေအာင္ လုပ္လွ်င္ကား ရေကာင္းရမည္။
သုိ႕ရာတြင္ ေ၀းကြာသည္ကမွဳ ေ၀းကြာသည္ပင္ ျဖစ္ေလသည္။

အာရုံရိပ္၊ အာရုံတံဆိပ္အရိပ္တုိ႕မွ အာရုံဟူေသာ အေၾကာင္းကို ေဆြးေႏြးလုိပါ
သည္။ အာရုံဆုိေသာ စကားမွာ ျမန္မာတုိင္းလုိလုိ ျမန္မာသိႏွင့္ သိေနေသာ
စကားတစ္လုံး ျဖစ္သည္။

အာရုံသည္ အာရမၼကာ (arammanam) ဟူေသာ မာဂဓစကားမွ ဆင္းသက္
လာသည္။ ပါဠိေတာ္တြင္ အာရမၼဏ ဟူေသာ စကား ကား အဓိပၸါယ္က်ယ္၀န္း
လွစြာ၏။ ႏွဳိက္ႏွဲလွစြာ၏။ ထူးကဲလွစြာ၏။ သာမန္ပုထုဇဥ္တုိ႕၏ ဥာဏ္မ်ဳိးျဖင့္
ျပည္ျပည္စုံစုံ သိႏုိင္ခဲစြာ၏။ …..


အာရမၼဏ (၀ါ) အာရုံကုိ ေ၀ခြဲသိႏုိင္လာလွ်င္ …..။
အာရုံကုိ အာရုံဟု မေ၀ခြဲႏုိင္ေအာင္ ျပဳျပင္ၾကေသာ၊ စီရင္ၾကေသာ၊ တဏွာ ….
မာန … ဒိ႒ိေတြ စြဲေစ ကပ္ေစ ျငိေစတတ္ေသာ အာရမၼဏိက ေခၚ အေၾကာင္းတရား
ေတြ ကင္းဆိတ္သြားလွ်င္ ….၊ အာရုံသေဘာေလးသည္ပင္ အနိစၥယာဥ္၊ ဒုကၡယာဥ္၊
အနတၱယာဥ္တုိ႕၌ ပါလွ်က္ ေၾကပ်က္သုဥ္းဆိတ္ကာ … ပစၥဳပန္ဆတ္ဆတ္ သခၤတ
ပရမတ္သေဘာေလးတစ္ခုသည္ နိယ်ာန႒ (ထြက္ေျမာက္ျခင္း) ေဟတု႒ (ေနာက္
တဖန္မျဖစ္ျခင္း) ဒႆန႒ (မျပဳျပင္ေသာ အမွန္ကိုျမင္ျခင္း) အဓိပေတယ်႒ (ၾကီး
မွဴးစုိးရျခင္း) သေဘာတုိ႕ဆီ စုိက္ေရာက္သြားလွ်င္ ….
တနည္း …သိသုဒိၶမဂ္ ျမန္မာျပန္၌ ဆုိသည့္ အတုိင္း
“အလုံးစုံေသာ သခၤါရ နိမိတ္အာရုံႏွင့္ ခႏၶာအယဥ္ အာရုံသည္ သခၤါရနိမိတ္မရွိေသာ
မျပတ္ျဖစ္ေနသည့္ ခႏၶာအယဥ္မရွိေသာ …. ” သေဘာသုိ႕ ဆုိက္ေရာက္သြားလွ်င္
….
ဘာျဖစ္သြားမည္နည္း။

ကြ်န္ေတာ္ မေျပာပါ။ မေျပာထုိက္ပါ။ ေျပာရန္ ကြ်န္ေတာ္ မတန္ပါ။ ပရိယတ္ …
ပဋိပတ္ႏွင့္ ျပည္စုံေတာ္မူၾကသည့္ ဆရာေတာ္ အရွင္သူျမတ္မ်ားထံ
ဓမၼသာကစၦာ ျပဳေတာ္မူၾကပါေလ။

ကြ်န္ေတာ္ ေျပာျပလုိသည္ကား … အာရုံ(၀ါ) အာရမၼဏကုိ စာလုံးေသးေသး
ေလးမ်ားျဖင့္ စာမ်က္ႏွာၾကီးတစ္ခု အျပည့္နီးပါး ရွင္းလင္းဖြင့္ဆုိလ်က္ အဓိပၸါယ္
(၁၁)မ်ဳိး ေပးသည္။ ယင္းအဓိပၸါယ္တုိ႕ကား ….
တစုံတရာ နားခုိမွီတည္ေနရသည့္ အရာ။ အေထာက္အခံတစ္ခု။ တည္ျငိမ္ရန္
ပံ့ပုိးေပးေသာ အရာတစ္ခု။ အေျခခံ ပစၥည္းတစ္ခု။ ေျမခံတစ္ခု။ အေၾကာင္း။
ရုပ္၀တၳဳ။ အရာ၀တၳဳ။ စကၡဳစေသာ အၾကည္ဓါတ္တုိ႕က ဖမ္းယူေသာအရာ။
အေတြးအျမင္တစ္ခု။ သေဘာတစ္ခု ….
ဟူ၍ ျဖစ္သည္။

ကုိဘုန္းႏူိင္ရယ္ … ပညာျပေနတာလား။ ဘာသႏၱတရေတြ သုံးလွခ်ည္လားဟု
အျပစ္တင္ေတာ္မူၾကလွ်င္ ရုိေသစြာ ရွင္းျပေတာင္းပန္လုိပါသည္။

ေလးစားအပ္ပါေသာ မ်ဳိးဆက္သစ္ကဗ်ာဆရာ။
ဆရာတုိ႕ ကြ်န္ေတာ္တုိ႕က ကဗ်ာဆရာအျဖစ္ ခံယူၾကျပီးျဖစ္ေလေတာ့ စကားလုံး
ေတြႏွင့္ ဤဘ၀တြင္ မခြဲပဲတြဲေနၾကရျပီ။ ကုိယ္လုိရာဖန္တီးဖုိ႕ စကားေလးေတြကုိ
အရင္းအႏွီးလုပ္၍ အသုံးျပဳေနၾကရျပီ။

အထူးသျဖင့္ တပါးေရေျမက စကားေတြကို မသုံးမျဖစ္ … မယူမျဖစ္၍ … သုံးမိယူမိ
လွ်င္ က်က်နန စီစစ္အနက္ ဖြင့္ဆုိျပီးမွသာ သုံးမိယူမိသင့္သည္ဟု ကြ်န္ေတာ္ ထင္
ပါသည္။ ေရွးတခါက ဤသုိ႕ မျပဳမိသျဖင့္ မလုိအပ္ေသာ အျငင္းပြားမွဳေတြ ရွိခဲ့
ဖူးသည္။ သူရုိ႕ေျမ သူရုိ႕ျပည္တြင္ ခ်ဳပ္ျငိမ္းကင္းေပ်ာက္ ေျဖရွင္းျပီးေသာ ျပႆနာ
မ်ားကို ကြ်န္ေတာ္တုိ႕ဆီတြင္ ဧရာမ မဟာျပႆနာသစ္ ျပဳလုပ္၍ ျငင္းၾက ခုံၾက
တုိက္ၾက ခုိက္ၾက အင္း … မုန္းၾကဖူးသည္။ ဤ၀မ္းနည္းဖြယ္ သမုိင္းမ်ဳိးကို
ကြ်န္ေတာ္ ထပ္မၾကံဳလုိပါ။

ေဆြးေႏြးေနေသာ အာရုံသေဘာဆီ ျပန္သြားၾကပါမည္။

(၉)
ဤေဆာင္းပါး အခန္း(၇)၌ ဆုိခဲ့သည္အတုိင္း အေနာက္ႏိုင္ငံကဗ်ာ၌ အာရုံသေဘာ
အင္းမစ္ဂ်္သည္ အလြန္ အေရးၾကီးေလသည္။

ကဗ်ာဆရာသည္ ကဗ်ာမစပ္မီ (၀ါ) ကဗ်ာကို ရြတ္မခ်မီ … ေရးမခ်မီ … စိတ္တြင္း၌
ဗ်ာပါရေတြ တသီတတန္းၾကီးျဖစ္သည္။ ဤစိတ္တြင္းမွ ဗ်ာပါရေတြကို ျမန္မာစကား
ျဖင့္ စိတ္ကူးသည္၊ စဥ္းစားသည္၊ ေတြးေတာသည္ဟု ေျပာၾကသည္။ သူရုိ႕ဘာသာ
စကားတြင္ အင္မဂ်င္း (imagine) ဟု ေျပာသည္။ အင္မဂ်င္း ဆုိေသာ စကားမွာလည္း
အင္မစ္ဂ်္ကပင္ ဆင္းသက္လာသည္။

အင္မဂ်င္းကို စိတ္၌ ပုံေဖာ္ျခင္း၊ သေဘာတစ္ခု အမွတ္သညာတစ္ခု ျဖစ္ေပၚေစျခင္း၊
စိတ္တြင္း၌ ေပါက္ပြားတုိးတက္ေစျခင္း၊ ေျဖေလသည္ဟု ယူျခင္း၊ ခန္႕မွန္းျခင္း၊ စဥ္းစား
ျခင္းဟု အဓိပၸါယ္ ေပးသည္။

အင္မဂ်င္းဟူေသာ စကားမွ အင္မဂ်င္ေနးရွင္း (imagination) ဟူေသာ စကားဆင္း
သက္လာျပန္သည္။

(ဆက္ရန္ …။)

(မွတ္ခ်က္။ ။
ကြယ္လြန္သူ ဆရာတကၠသုိလ္ဘုန္းႏူိင္၏ စာေပမ်ားကို ေဖာ္ျပျခင္းျဖစ္ပါသည္။
မူပုိင္ခြင့္ႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ဆရာတကၠသုိလ္ဘုန္းႏူိင္၏ မိသားစု၀င္ တစ္ဦးဦးကျဖစ္ေစ၊
စာေပအေပၚ တန္ဖုိးထားသူမ်ားက ျဖစ္ေစ ကြ်န္ေတာ္၏ အင္တာနက္ အီေမးလ္
လိပ္စာ ko.aungdk@gmail.com အား တစုံတရာ ကန္႕ကြက္ခဲ့လွ်င္ ယခုတင္ျပပါ
ပို႕စ္မ်ားအား ျပန္လည္ျဖဳတ္ခ်ေပးရန္ အဆင့္သင့္ ရွိပါသည္။ …. စစ္ျငိမ္းဒီေရ ။)