ေဒါက္တာေအးေက်ာ္ႏွင့္ ဧရာ၀တီ အင္တာဗ်ဴး

ေဒါက္တာေအးေက်ာ္

ရခိုင္လူမ်ိဳး သမိုင္း ပညာရွင္တဦးျဖစ္သည့္ ေဒါက္တာေအးေက်ာ္ ထိုင္းႏုိင္ငံ
ဘန္ေကာက္ၿမိဳ႕သို႔ ေခတၱ ေရာက္ရွိစဥ္ ရခိုင္ျပည္နယ္၏ ေနာက္ခံ သမိုင္း၊
ႏုိင္ငံေရး အေျခအေနႏွင့္ ႐ုိဟင္ဂ်ာ ေနာက္ခံသမိုင္း၊ ႐ုိဟင္ဂ်ာ အေရးႏွင့္
အျမင္မ်ားအား ဧရာဝတီ သတင္းေထာက္ ဘေစာတင္က ေတြ႕ဆုံေမးျမန္း
ထားသည္ မ်ားကို ေဖာ္ျပလိုက္ပါသည္။
ေဒါက္တာေအးေက်ာ္သည္ လက္ရွိတြင္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု နယူးေယာက္ၿမိဳ႕
၌ အၿငိမ္းစား ပါေမာကၡ တဦးအျဖစ္ ေနထိုင္လ်က္ရွိသည္။ ေဒါက္တာေအးေက်ာ္၏
ကုိယ္ေရးအက်ဥ္းကိုလည္း ေအာက္တြင္ ပူးတြဲ ေဖာ္ျပထားပါသည္။

ေမး။ ။ လြတ္လပ္ေရးမရမီ ရခိုင္ျပည္ ႏိုင္ငံေရးအေျခအေနေတြကို ေျပာျပေပးပါ။

ေျဖ။ ။ ျမန္မာ့ေတာ္လွန္ေရးသမိုင္းမွာ ရခိုင္ေခါင္းေဆာင္ေတြဟာ အၿမဲတမ္းေရွ႕က
ပါ၀င္ခဲ့တယ္၊ အဂၤလိပ္ ကိုေတာ္လွန္တဲ့ေနရာမွာေရာ ဂ်ပန္ကိုေတာ္လွန္တဲ့ေနရာမွာပါ
ေရွ႕တန္းကပါပဲ ၊ ရခိုင္ေတြဟာ ဘာကို လုိခ်င္ လို ့ေတာ္လွန္ေရးမွာ ေရွ႕တန္းက ပါရ
သလဲဆိုရင္ ရခိုင္ျပည္ကို ရခိုင္ေတြက အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ ရခ်င္လို ့ျဖစ္တယ္၊ အဂၤလိပ္ေခတ္က
ထင္ရွားတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြကို ေျပာပါဆိုရင္ ဆရာေတာ္ဦးစိႏၱာ၊ ဆရာေတာ္ ဦးပညာသီဟ၊
ဦးညိဳထြန္း၊ ဦးေအာင္ဇံေ၀၊ ဦးေက်ာ္မင္း၊ ဦးဘေစာ စတဲ့ပုဂၢိဳလ္ေတြဟာ ရခိုင္ျပည္
ေတာ္လွန္ေရး ရခိုင့္ႏိုင္ငံေရး ေလာကက ထိတ္ထိတ္ႀကဲေတြပဲေပါ့၊ ျမန္မာတႏိုင္ငံလံုး
အတြက္ ဆိုရင္ေတာ့ ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမ ဟာ နံပါတ္တစ္ပါပဲ။

အဲဒီကာလက ရခိုင္ေတြရဲ့ အေနအထားကို ခြဲစိပ္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ၿဗိတိသွ်ေတြရဲ႕
အုပ္ခ်ဳပ္ ေရးထဲမွာ ပါ၀င္တဲ့ အပိုင္းကတပိုင္းနဲ ့ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ဦးေဆာင္တဲ့
လြတ္လပ္ေရး တိုက္ပြဲေတြထဲမွာ ပါ၀င္တဲ့အပိုင္းေတြကို လည္း ေတြ႕ရပါမယ္။

ဦးညိဳထြန္းဆိုတာက ၁၉၃၆ ခုႏွစ္ ေက်ာင္းသားသပိတ္မွာ ပါ၀င္ခဲ့တဲ့ ေက်ာင္းသား
ေခါင္းေဆာင္ တဦးလည္း ျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူဟာ ရခိုင္အသိုင္းအ၀ိုင္းမွာေရာ
ဗမာအသိုင္းအ၀ိုင္းမွာပါ လူသိမ်ားတဲ့ ႏိုင္ငံေရး ေခါင္းေဆာင္တဦးပါ၊ ဒီကေန႕ ျမန္မာ
သမိုင္းမွာ မတ္လ(၂၇)ရက္ေန ့ကို ေတာ္လွန္ေရးေန႔ရယ္လို ့သတ္မွတ္ ထားၾက
တယ္၊ ဦးညိဳထြန္းေခါင္းေဆာင္တဲ့ ရခိုင္ေတြဟာ ဂ်ပန္ကို မတ္လ(၂၇)ရက္ထက္
ေစာၿပီး ေဖေဖာ္၀ါရီ လ (၁၂)ရက္လား (၁၃)ရက္လား က်ေနာ္အေသအခ်ာ မမွတ္မိ
ေတာ့ဘူး။ အဲဒီကတည္းက စၿပီး ဖက္ဆစ္ ဂ်ပန္ ေတာ္လွန္ေရးကို ရခိုင္ျပည္က
စေတာ္လွန္ခဲ့တယ္။ ဒါကို ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းရဲ့ မိန္႔ခြန္းေတြ ထဲမွာ လည္း ပါ
ပါတယ္။ ေမၿမိဳ႕မိုးၾကည္ ေရးတဲ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းမိန္ ့ခြန္းမ်ားထဲမွာ ရွာေဖြေတြ႕
ရွိႏုိင္ပါတယ္။ ေလ့လာၾကည့္ပါ။

ေမး။ ။ လြတ္လပ္ေရး ရၿပီးတဲ့ေနာက္ပိုင္း ရခိုင္ျပည္ရဲ႕အေျခအေနကေရာ ဘယ္လို
ရွိပါသလဲ။

ေျဖ။ ။ ရခိုင္ေတြဟာ အဂၤလိပ္ကိုေတာ္လွန္တဲ့ေနရာမွာေရာ။ ဂ်ပန္ကိုေတာ္လွန္တဲ့
ေနရာမွာပါ ေရွ႕တန္းက ပါ၀င္ခဲ့တယ္ဆိုတာကို ေျပာခဲ့ၿပီးၿပီ၊ အဲသလို ဗမာအပါအ၀င္
အျခားေသာ တိုင္းရင္းသားေတြနဲ ့အတူတကြ လြတ္လပ္ေရးတုိက္ပြဲ ဆင္ႏႊဲခဲ့တာရဲ႕
တကယ့္ ရည္မွန္းခ်က္က ဘာလဲဆုိရင္ ရခိုင္ေတြဟာ မိမိတို ့ရခုိင္ျပည္ ကို ရဖို႕ပါပဲ၊
တန္းတူအခြင့္အေရး ရဖို႕ပါပဲ၊ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုမွာ ရခိုင္ျပည္နယ္ ရဖုိ႕ပါပဲ၊
ဒါေပမယ့္ တကယ္တမ္း ျမန္မာ ႏိုင္ငံလြတ္လပ္ေရးရရွိလာတဲ့အခါ ရခိုင္ေတြအတြက္
ဘာမွမရခဲ့ဘူး၊ ျပည္နယ္ အဆင့္ ေလးေတာင္ သတ္မွတ္ေပးတာကို မခံခဲ့ရဘူး၊
ရခိုင္ေတြ မြန္ေတြဟာ ဦးႏုကို ျပည္နယ္ေပးဖို ့ေတာင္းဆိုေပမယ့္ ဦးႏု ဟိုလိုလို
ဒီလိုလို ေ၀့လည္ေၾကာင္ပတ္လုပ္ခဲ့တာေၾကာင့္ ရခိုင္ေတြရဲ့ ရည္မွန္းခ်က္မျပည့္၀
ခဲ့ရဘူး၊ ဦးႏုဟာ သူ ့ပါတီအက်ိဳးကိုသာ ၾကည့္ခဲ့လို ့တကယ္အေရးပါတဲ့
National Interest (အမ်ိဳးသားအက်ိဳး အျမတ္) ကို ဆံုးရႈံး ေစခဲ့တယ္။

ေမး။ ။ လြတ္လပ္ေရးရၿပီး ဆယ္ႏွစ္ ကာလအတြင္း ရခိုင္ျပည္မွာ ဘာေတြ
ျဖစ္ေနခဲ့ပါသလဲ။

ေျဖ။ ။ ဦးႏုရဲ့ ဖဆပလ ေခတ္မွာ ရခိုင္ျပည္မွာ အဓိကလႊမ္းမိုးတဲ့ ပါတီႀကီးနွစ္ခု
ရွိတယ္၊ ဖဆပလ နဲ ့ရတည (ရခိုင္ စည္းလံုးညီညြတ္ေရး ပါတီ)ေတြပါ၊ ရတညရဲ႕
ေခါင္းေဆာင္က ဦးေက်ာ္မင္းျဖစ္တယ္၊ သခင္ဦးေက်ာ္ရင္ တို႔လည္း ႏိုင္ငံေရး
လႈပ္ရွားမႈထဲမွာ ပါတယ္၊ ဦးေအာင္ဇံေ၀၊ ေတာင္ကုတ္က ဦးေက်ာ္တင္ စတာေတြက
ဖဆပလေတြ၊ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးေနာက္ ဖဆပလ ႏွစ္ျခမ္းကြဲခ်ိန္မွာ တည္ၿမဲ (ဖဆပလ)
နဲ ့သန္ ့ရွင္း (ဖဆပလ) ဆိုၿပီး ရွိလာတယ္၊ ဒီေတာ့ သန္ ့ရွင္းဖဆပလ ေခါင္းေဆာင္
ျဖစ္တဲ့ ဦးႏုဟာ တိုင္းျပည္ရဲ႕ အက်ိဳး ထက္ သူ ့ပါတီအက်ိဳးကိုပဲ ၾကည့္တဲ့အေနနဲ႕
ေမယုခရိုင္ဆိုတာ လုပ္လာတယ္၊ အဲဒီမွာရွိတဲ့ ဘဂၤါလီ ေတြကို မဲရဖို႕ အတြက္
မ်က္ႏွာသာေပးတယ္၊ မွတ္ပံုတင္ ျပဳလုပ္ေပးတာေတြ ရွိလာခဲ့တယ္၊ ကိုလိုနီေခတ္က
ဘဂၤါလီ ေတြဟာ ရခိုင္ျပည္ကို အလုပ္လာလုပ္တယ္၊ စပါးရိတ္တယ္။ လယ္ထြန္တယ္။
ၿပီးရင္ ျပန္သြားၾကတယ္၊ ဒါေပမယ့္ ဦးႏုက မဲရဖို ့အတြက္ မ်က္ႏွာသာေပးတာနဲ႕
ဘဂၤါလီေတြဟာ ႏိုင္ငံေရးအဆင့္ထိကို တိုးတက္ လုပ္ေဆာင္လာတာကို ေတြ႕
လာရတယ္။ သူတို႕အထဲက စူလတန္ မာမြတ္ဆိုတာဟာ ထင္ရွားတဲ့သူ တဦး
ပါ၊ ရခိုင္ေတြရဲ႕ရတည ကေတာ့ ရခိုင္ျပည္နယ္ရရွိေရးကို တစိုက္မတ္မတ္ ဆက္
လုပ္လာခဲ့တယ္။

ေမး။ ။ ဦးႏုက အဲ့ဒီလို လုပ္ခဲ့ေတာ့ ဘာေတြ ဆက္ျဖစ္လာခဲ့ပါသလဲ။

ေျဖ။ ။ အဓိက အေၾကာင္းရင္းကေတာ့ ၁၉၅၈-၅၉-၆၀ ကာလမ်ားမွာ
ဖလပလ ႏွစ္ျခမ္း ကြဲလာတယ္၊ ႏွစ္ျခမ္းကြဲလာေတာ့ ဖဆပလ အားနည္းလာ
တယ္၊ အဲဒီမွာ ဦးႏုက သူ ့ပါတီ အႏိုင္ရဖို ့ေမယုခရိုင္ကို ဘဂၤါလီ ေတြကို ၀င္ခြင့္ျပဳ
တယ္၊ အဲဒီလို ျပဳလုပ္ခဲ့ျခင္းက ဒီကေန႔ျပည္ပမွာ က်ယ္က်ယ္ေလာင္ေလာင္ အသံ
ထြက္ေနတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာဆိုတဲ့ ျပႆနာေတြကို ျဖစ္ေပၚေစတဲ့ အေၾကာင္းအရင္းပါပဲ။

ေမး။ ။ ဒီရိုဟင္ဂ်ာဆိုတဲ့ အသံုးအႏႈန္းဟာ ဘယ္တုန္းက စေပၚခဲ့တယ္ဆိုတာ
သိပါသလား။

ေျဖ။ ။ ၁၉၆၀ ၀န္းက်င္ေလာက္မွာ စေပၚခဲ့တယ္လို ့ထင္တယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆို
ေတာ့ စူလတန္မာမြတ္ ဆိုတဲ့ ဘဂၤါလီႀကီးဟာ အမတ္ျဖစ္ခဲ့ေပမယ့္ တခါမွ ရိုဟင္ဂ်ာ
ဆိုတဲ့ စကား ကို သံုးစြဲခဲ့တာ မေတြ ့ရပါဘူး၊ လြတ္လပ္ေရးမတိုင္မီက ျမန္မာ့သမိုင္းမွာ
ေရာ ရခိုင္သမိုင္းမွာေရာ ရိုဟင္ဂ်ာဆိုတဲ့ ေ၀ါဟာရဟာ မရွိခဲ့ပါဘူး၊ လြတ္လပ္ေရးရၿပီး
ခါစမွာေရာ မရွိခဲ့ပါဘူး။

ေမး။ ။ ရိုဟင္ဂ်ာဆိုတဲ့ ေ၀ါဟာရကေရာ ဘယ္လို အဓိပၸာယ္ကို ေဆာင္ပါသလဲ။

ေျဖ။ ။ ဆရာႀကီး ဦးသာထြန္း က်န္းမာစဥ္တုန္းက သူ ရန္ကုန္ကိုလာတုိင္း
က်ေနာ့္ဆီကို၀င္တယ္၊ သူနဲ႕ လက္ဖက္ရည္ေသာက္ရင္း စာအေၾကာင္းေပအေၾကာင္း
သမုိင္းအေၾကာင္း ေတြကို ေဆြးေႏြးတယ္၊ အဲဒီ အခါမွာ ဒီေ၀ါဟာရကို ဆရာႀကီး
ဦးသာထြန္းက အခုလို ဆိုပါတယ္။ ရိုဟင္ဂ်ာ ဆိုတာ ရခိုင္စကား လြင့္ဂ်ာက ျဖစ္လာ
တဲ့စကားျဖစ္တယ္။ လြင့္ဂ်ာဆိုတဲ့ အဓိပၸာယ္က ဥပမာ သစ္ပင္ေတြက သစ္ရြက္ေတြ
ေၾကြရင္ ေလထဲ မွာ ၀ဲၿပီး ဦးတည္ရာမဲ့ လြင့္ေနတာကို ဆိုလိုတယ္၊ ဒီ ဘဂၤါလီေတြကိုမွ
အခုလို ဆိုလိုတာမဟုတ္ပါဘူး၊ ရည္ရြယ္ခ်က္ ဦးတည္ခ်က္မရွိဘဲ လြင့္ေနတဲ့ ဘယ္သူ႕ကို
မဆို ရခိုင္ဘာသာစကားနဲ ့လြင့္ဂ်ာလို႕ ဆိုတယ္။ ဒါကို ဘာသာေဗဒနဲ႕ ဆန္းစစ္ၾကည့္ရင္
လည္း လြင့္ဂ်ာကေန ရိုဟင္ဂ်ာလို ့ေျပာင္းလဲလာတယ္ဆိုတာ ျဖစ္ႏိုင္တယ္ လို႕ က်ေနာ္
တကၠသိုလ္ ပညာပေဒသာ စာေစာင္မွာ က်ေနာ္ေရးခဲ့ဖူးတယ္။ ယရလ၀ ဆိုတဲ့ ဗ်ည္းေတြ
ဟာ အသံေျပာင္းလဲတဲ့ သေဘာရွိ တယ္။

(ဆရာႀကီး ဦးသာထြန္းမွာ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ေဟာင္း ဦးႏု လက္ထက္က ရခိုင္-ျမန္မာ ပညာရွိ
ႀကီးျဖစ္သည္။ ဦးႏု ကိုယ္တိုင္ ပ႑ိတ္ (ပညာရွိ) ဘြဲ႔ အပ္ႏွင္းခဲ့ဖူးေၾကာင္း သိရသည္။
အယ္ဒီတာ)

ေမး။ ။ အခုကာလမွာ ရခိုင္လူမ်ိဳးေတြက ဒီရိုဟင္ဂ်ာဆိုတဲ့အသံကိုေတာင္ မၾကား
ခ်င္ေလာက္ ေအာင္ျဖစ္ ေနၾကတာ ဘာေၾကာင့္ပါလဲ။

ေျဖ။ ။ ဒီရိုဟင္ဂ်ာ ဆိုတာျဖစ္လာဖို ့ရခိုင္ျပည္မွာ အရင္းခံတာက မူဂ်ာဟစ္ေတြျဖစ္
တယ္။ သူတို ့ဟာ ရခိုင္ျပည္မွာ ေနရာရဖို ့ေျမရဖို ့သူပုန္ထၾကတယ္။ သူတို ့ဟာ အစက
ဘဂၤလားေဒ့ရွ္က ဘဂၤါလီေတြပါ၊ ေရွးတုန္းက သူတို႔ေတြဟာ အလုပ္လုပ္ၿပီးရင္ သူတို႕
ေနရပ္ကို ျပန္ၾကတယ္၊ ေနာက္ၾကာလာေတာ့ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံ ကိုယ္တိုင္က လူဦးေရ
ေပါမ်ားလြန္းလို႔ ေနရထိုင္ရအခက္အခဲ ရွိလာတယ္။ ဒီအခါ ဦးႏုက ေမယုခရိုင္အျဖစ္
သတ္မွတ္ထားတဲ့ ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္းေတာ၊ ရေသ့ေတာင္နယ္ေတြကို မြတ္စလင္
ျပည္နယ္ ထူေထာင္ဖို႔ ့မူဂ်ာဟစ္ေတြ ႀကိဳးစားခဲ့တယ္၊ အဲဒီမူဂ်ာဟစ္ေတြက နာမည္သစ္
ရိုဟင္ဂ်ာကို တင္သြင္းလာတဲ့အခါ ရခိုင္ေတြက လံုး၀လက္မခံပါဘူး၊ မိမိတိုင္းျပည္ရဲ႕
နယ္ေျမေတြကိုေရာ ဘာသာ သာသနာ ကိုပါ အႏၱရာယ္ျပဳႏိုင္တဲ့ ဒီ ရိုဟင္ဂ်ာဆိုတာကို
ရခိုင္ေတြက အသံကိုပင္ မၾကားႏိုင္တာျဖစ္တယ္။

ေမး။ ။ ဒီရိုဟင္ဂ်ာ ေပၚေပါက္လာရတဲ့ ေနာက္ခံ အေၾကာင္းတရားက ဘာေတြမ်ား
ျဖစ္ႏိုင္ပါသလဲ။

ေျဖ။ ။ အင္မတန္ေမးသင့္တဲ့ ေမးခြန္းေကာင္းတခုပါပဲ၊ တကယ္ေတာ့ ဒီရိုဟင္ဂ်ာ
ဆိုတာက အေပၚယံ ျပႆနာပါ၊ တကယ္နက္ရႈိင္းတဲ့ အရင္းခံက“အစၥလာမ္၀ါဒ လႊမ္းမိုး
ျပန္႕ပြားေရး”ဆိုတဲ့ဟာက အရင္းခံ ျပႆနာပါ၊ အဲဒီလႈပ္ရွားမႈကို ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံ
ျပဳေပးတာက အာဖရိကတိုက္ ေျမာက္ပိုင္းက တိုင္းျပည္ ေတြ၊ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းက
ႏိုင္ငံေတြက ေငြေၾကးေတြ၊ လက္နက္ေတြ စသျဖင့္ လုိအပ္တာေတြကို ထုနဲ႕ ထည္နဲ႕
ပံ့ပိုးၿပီး လုပ္ေဆာင္ေနတာကို ေတြ ့ရတယ္၊ အေရွ ့ေတာင္အာရွကဆိုရင္ မေလးရွားႏိုင္ငံ
မွာရွိတဲ့ အဖြဲ႕အစည္းေတြက ဒါကို အားေပးတယ္။ မြတ္စလင္ ဘာသာျပန္႔ပြားဖို ့လႊမ္းမိုးဖို႕
နယ္ေျမရရွိေစဖို႕ အင္တိုက္ အားတိုက္ ကူညီတယ္၊ ဒါေၾကာင့္ သူတို႕ဟာ ရိုဟင္ဂ်ာအမည္
ကို သံုးၿပီး ျမန္မာတိုင္းရင္းသား၊ ရခိုင္တိုင္းရင္း သား ျဖစ္ဖုိ ့အားထုတ္လာတယ္၊ တကယ္
ေတာ့ ရိုဟင္ဂ်ာဆိုတာ လူမ်ိဳးလည္းမဟုတ္ဘူး၊ ျမန္မာတိုင္းရင္းသားလည္း မဟုတ္ဘူး။

ေမး။ ။ ျပည္တြင္းမွာေတာ့ ရိုဟင္ဂ်ာဆိုတာကို နအဖက အသိအမွတ္လည္း မျပဳဘူး၊
ဘယ္တုန္းကမွလည္း မရွိခဲ့ဘူးလို႕ အတိအလင္းဆိုပါတယ္၊ ဒါေပမယ့္ ျပည္ပမွာရွိတဲ့
တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးမ်ားေကာင္စီမွာ တိုင္းရင္းသား အခြင့္အေရးရဖို႔ ႀကိဳးစားေနတာ
ေတြကိုေတာ့ ၾကားဖူးတယ္၊ ဒါေပမယ့္ ရခိုင္ေတြက ကန္႕ကြက္လို႕ အခုအခ်ိန္ထိေတာ့
ေအာင္ျမင္မႈမရေသးပါဘူး။ တိုင္းရင္းသားဆိုတာ ဘယ္သူေတြကို သတ္မွတ္ခဲ့ သလဲ
ဆိုတာ ကို သိခ်င္ပါတယ္။

ေျဖ။ ။ ၁၉၇၈ ခုနွစ္က ရန္ကုန္မွာ လမ္းစဥ္ပါတီေခတ္က တိုင္းရင္းသား
လူမ်ိဳးမ်ားနဲ ့ဆိုင္တဲ့ ဥပေဒတရပ္ကို သတ္မွတ္ဖို ့ဆရာေဒါက္တာေမာင္ေမာင္ရယ္၊
ဆရာႀကီး ဦးစံသာေအာင္ရယ္။ က်ေနာ္တို႕ ေတြ႕ဆံု ေဆြးေႏြး ခဲ့ဖူးပါတယ္။
ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္က ဥပေဒ ပညာရွင္၊ က်ေနာ္က သမိုင္း၊ ဦးစံသာေအာင္က
အဲဒီတုန္း က အထက္တန္းပညာဦးစီးဌာနက ညႊန္ၾကားေရးမႉးခ်ဳပ္ေပါ့၊ ေနရာကေတာ့
ႏိုင္ငံေတာ္ေကာင္စီ ရံုးခန္းမွာပါ။

အဲဒီမွာ က်ေနာ္က ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ တိုင္းရင္းသားအျဖစ္ သတ္မွတ္ေရးအတြက္ဆိုရင္
ဘိုးေတာ္ဘုရား စစ္တမ္း ဆိုတာရွိတယ္၊ ခရစ္သကၠရာဇ္ ၁၈၀၀ ေက်ာ္ေလာက္က
စစ္တမ္းေကာက္ခဲ့တာ၊ အဲဒါဟာ အင္မတန္ျပည့္စံု တယ္၊ အဲဒီမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း
မွာ ေနထိုင္လာတဲ့ လူမ်ိဳးေတြ အားလံုးကို က်က်နန စစ္တမ္းေကာက္ထားတာ
ရွိတယ္၊ ရခိုင္ေတြ၊ ကရင္ေတြ၊ မြန္ကိုေတာ့ တလိုင္းလို႔ေခၚတယ္၊ အဲဒီဟာကို မူတည္
ၿပီးရင္ ဆံုးျဖတ္ရင္ မေကာင္းဘူးလားလို႕ က်ေနာ္က အႀကံေပးတယ္။

အဲဒီအခါ ဆရာေဒါက္တာေမာင္ေမာင္က မေစာလြန္းဘူးလားလို႔ျပန္ေမးတယ္၊ ဒါဆိုရင္
သမိုင္းမွာအေရးပါတဲ့ အလွည့္အေျပာင္းျဖစ္တဲ့ ခရစ္သကၠရာဇ္ ၁၈၂၄ ခုႏွစ္က စသင့္
တယ္လို႔ေျပာခဲ့တယ္၊ ၁၈၂၄ က ျမန္မာျပည္ ကို အဂၤလိပ္ေတြစသိမ္းတဲ့ ႏွစ္ပါ၊ ဒါကို
ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္က သေဘာတူလို႕ အဲဒီမတိုင္မီက ေနထိုင္ခဲ့တဲ့ လူမ်ိဳးေတြကို
တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ား အျဖစ္ သတ္မွတ္တယ္လို႕ ဥပေဒ ျပဳခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္
ရိုဟင္ဂ်ာဆို တဲ့ အသံုးအႏႈန္း မရွိခဲ့ဘူး။


ေဒါက္တာေအးေက်ာ္ ကိုယ္ေရးအက်ဥ္း

ေဒါက္တာေအးေက်ာ္ကို ၁၉၃၉ ခုႏွစ္ က ရခိုင္ျပည္နယ္ ေတာင္ကုတ္ၿမိဳ႕နယ္
တန္းလြဲေခ်ာင္း ႐ြာမ ရြာသစ္ တြင္ ေမြးဖြားခဲ့သည္။

ေဒါက္တာေအးေက်ာ္ ဆည္းပူးရရွိခဲ့ေသာ ပညာရပ္ဆိုင္ရာ ဘြဲ႕မ်ားမွာ
B.A (History and Religion) ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္ (၁၉၅၉) ၊
B.A (Honors) Oriental History ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္ (၁၉၆၀) ၊
M.A (History of Asia) ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္ (၁၉၆၄) ၊
B.L (Law) ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္ (၁၉၆၆) ၊
PhD (History of Southeast Asia) Monash University. Australia. 1979
စသည့္ ဘြဲ႔မ်ားကို ရရွိခဲ့သည္။

ေဒါက္တာေအးေက်ာ္သည္ ကထိက (သမိုင္းဌာန) ရန္ကုန္တကၠသိုလ္
(၁၉၆၂-၁၉၈၀) ။ တြဲဖက္ ပါေမာကၡ (သမိုင္းဌာန) ဖယတ္ တကၠသိုလ္၊ ခ်င္းမိုင္၊
ထိုင္းႏိုင္ငံ (၁၉၈၂-၈၄) ။ ကထိက (ေခတ္သစ္ ဘာသာေဗဒႏွင့္ သဒၵေဗဒ ဌာန)
ေကာ္နဲ တကၠသိုလ္၊ နယူးေယာက္၊ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု၊ (၁၉၈၄- ၈၉)။
ဘာသာျပန္ ကၽြမ္းက်င္သူ ( သကၠတစာေပ ဌာန) ဟားဗတ္ တကၠသိုလ္၊
အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု၊ (၁၉၉၁-၀၂) ။ တြဲဖက္ ပါေမာကၡ (သက္ႀကီးမ်ားအတြက္
စဥ္ဆက္မျပတ္ ပညာသင္ၾကားေရး အစီအစဥ္) နယူးေယာက္ တကၠသိုလ္၊ အေမရိကန္
ျပည္ေထာင္စု၊ (၁၉၉၃- ၉၅) ။ တြဲဖက္ပါေမာကၡ (အာရွသုေတသန ဌာန) နယူး ေယာက္
တကၠသိုလ္၊ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု (၁၉၉၆- ၉၉)၊ လြတ္လပ္ေသာ အာရွအသံ
(R.F.A) ျမန္မာပိုင္း အစီအစဥ္တြင္ အႀကံေပး အယ္ဒီတာ (၃ႏွစ္ခန္႔)အျဖစ္ တာဝန္မ်ား
ထမ္းေဆာင္ခဲ့ၿပီး ယခုအခါ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု နယူးေယာက္ၿမိဳ႕တြင္ အၿငိမ္းစား
ယူ၍ ျမန္မာ့အေရးဆိုင္ရာမ်ားကို ေဆာင္႐ြက္ ေနထိုင္လ်က္ရွိသည္။

ေဒါက္တာေအးေက်ာ္ ေရးသားထုတ္ေ၀ခဲ့သည့္ စာအုပ္မ်ား -

၁၊ ရွမ္းလူမ်ိဳးမ်ား၏ ယဥ္ေက်းမႈမ်ားႏွင့္ ရိုးရာဓေလ့ (၁၉၆၈)
၂၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ အမ်ိဳးသားပညာေရးသမိုင္း (၁၉၇၀) စာအုပ္ျဖင့္
၁၉၇၁ခုႏွစ္အတြက္ အမ်ိဳး သားစာေပဆုကို ဆြတ္ခူးခဲ့သည္။
၃၊ ရခိုင္လူမ်ိဳးမ်ား၏ ယဥ္ေက်းမႈမ်ားႏွင့္ ရိုးရာဓေလ့ (၁၉၇၃)
၄။ On the Birth of Modern Family Law in Burma and Thailand. Singapore (1990)
၅၊ The Voice of young. Cornell University, March 1990
၆၊ Code and Custom in Burma and Thailand. Scotland. 1993

(ဧရာ၀တီ သတင္းစာမ်က္ႏွာမွ “ရခုိင္ျပည္ကို ရခုိင္ေတြ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရခ်င္လုိ႕”
ေခါင္းစဥ္ပါ အင္တာဗ်ဴးအား ထပ္ဆင့္ကူးယူ ေဖာ္ျပပါသည္။)